Ép kim là gì? Tại sao ép kim được ứng dụng nhiều trong in bao bì

Lịch sử hình thành của kỹ thuật ép kim

Ép kim là một kỹ thuật độc đáo trong lĩnh vực in ấn, được sử dụng để tạo hiệu ứng kim loại sáng bóng và sang trọng trên bề mặt giấy hoặc các vật liệu khác. Phương pháp này sử dụng khuôn kim loại đúc được gia nhiệt và một lớp lá kim loại siêu mỏng được đặt giữa khuôn và bề mặt cần in. Khi dập khuôn lên bề mặt in, lá kim loại sẽ chuyển sang bề mặt giấy theo hình dạng của khuôn.

Kỹ thuật ép kim có nguồn gốc từ thời trung cổ, khi các nhà sư muốn tạo điểm nhấn cho bìa sách, họ sử dụng các dụng cụ thủ công để dập nổi các họa tiết trên bìa sổ da, sau đó dùng tay để ép vàng lên các chi tiết dập nổi. Đây được coi là hình thức sớm nhất của kỹ thuật ép kim.

Trong suốt hàng thế kỷ, kỹ thuật này tiếp tục được sử dụng và cải tiến. Đến đầu thế kỷ 19, để đơn giản hóa việc ép vàng lên các thiết kế, người ta phát triển cách cố định vàng lên giấy và tạo thành các cuộn giấy bằng vàng mỏng. Quy trình này sử dụng nhiệt để tách lớp vàng ra khỏi cuộn giấy và chuyển nó sang bề mặt được dập nổi. 

Tuy nhiên, vì vàng là một kim loại quý hiếm và đắt đỏ nên từ đầu thế kỷ 20, các loại lá kim loại khác, như bạc hoặc nhôm, bắt đầu được sản xuất để thay thế vàng, dẫn đến sự phát triển của kỹ thuật mạ vàng (foil stamping). Sự thay đổi này không chỉ giúp giảm chi phí mà còn mở ra nhiều cơ hội sáng tạo hơn trong thiết kế in ấn.

Ép kim có những màu nào?

Khi nhắc đến kỹ thuật ép kim, nhiều người thường nghĩ đến các màu sắc như vàng hoặc bạc - những màu đặc trưng của kim loại. Nhưng trên thực tế, ép kim có nhiều màu sắc và hiệu ứng đa dạng, đáp ứng nhu cầu sáng tạo và thẩm mỹ ngày càng cao của người dùng.

Các màu sắc 

• Vàng và bạc: Đây là hai màu được sử dụng sớm nhất và phổ biến nhất, tượng trưng cho sự sang trọng và quý phái, thường được sử dụng trong các thiết kế cao cấp.
• Màu sắc đa dạng: Ngoài vàng và bạc, ngày nay các xưởng in hộp giấy bao bì đã phát triển kỹ thuật ép kim có rất nhiều màu đỏ, xanh dương, xanh lá cây, cho đến các màu pastel nhẹ nhàng hay trung tính như đen, trắng hoặc xám.

Các hiệu ứng đặc biệt

• Hiệu ứng cầu vồng/7 màu (Holographic): Mang lại ánh sáng lấp lánh, thay đổi màu sắc khi nhìn từ các góc độ khác nhau, thường thấy trên tem chống hàng giả, bao bì mỹ phẩm,...
• Hiệu ứng ngọc trai (Pearlescent): Tạo độ bóng nhẹ nhàng và tinh tế, thường được dùng trên thiệp cưới hoặc các sản phẩm cao cấp.
• Có kết cấu (Texture): Bề mặt ép kim có thể thêm các kết cấu đặc biệt như vân gỗ, vân đá hoặc các họa tiết đặc biệt.
• Trong suốt: Hiệu ứng này tạo ra vẻ đẹp tinh tế, thường được sử dụng trên bề mặt bóng hoặc mờ để làm nổi bật chi tiết thiết kế.
• Bóng hoặc mờ (Gloss or Matt): Lớp lá kim có thể tùy chỉnh độ bóng hoặc mờ để phù hợp với phong cách thiết kế mong muốn, thường thấy trên bìa sách hoặc hộp đựng mỹ phẩm,...

Ưu điểm và nhược điểm của ép kim

Ưu điểm của ép kim

• In trên nhiều chất liệu khác nhau: Kỹ thuật ép kim có thể áp dụng trên nhiều loại chất liệu, bao gồm giấy, da, nhựa và thậm chí cả vải, mang lại tính linh hoạt cao trong thiết kế.
• Nhiều lựa chọn màu sắc và hiệu ứng: Bao gồm vàng, bạc và nhiều màu sắc, hiệu ứng đặc biệt như đã nêu ở phần trước.
• Tăng độ hoàn thiện của tác phẩm: Ép kim mang lại vẻ ngoài sang trọng, chuyên nghiệp, giúp tác phẩm trông nổi bật và khác biệt.
• Kết hợp linh hoạt: Ép kim có thể kết hợp với nhiều kỹ thuật gia công hoàn thiện khác, chẳng hạn như phủ vecni, để tạo thêm hiệu ứng độc đáo.
• In được bất cứ hình dạng nào: Kỹ thuật này có thể in được cả chữ viết và hình ảnh, từ đơn giản đến phức tạp.
• Độ bền và độ bóng cao: Giấy kim loại có độ bền cao hơn mực in thông thường và có thể tạo ra lớp hoàn thiện sáng bóng, đẹp mắt hơn.

Nhược điểm của ép kim

• Chi phí cao: Ép kim có giá thành cao hơn so với các kỹ thuật in thông thường tại các xưởng in hộp giấy thương mại.
• Quy trình sản xuất tương đối phức tạp: Việc tạo khuôn dập và xử lý giấy bạc thường tốn một khoảng thời gian và chi phí nhất định, khiến chi phí tăng in ấn tăng lên và thời gian sản xuất lâu hơn.
• Phụ thuộc vào lượng giấy bạc sử dụng: Giá thành sản phẩm cũng bị ảnh hưởng bởi lượng giấy bạc được sử dụng trong thiết kế, đặc biệt với các sản phẩm có diện tích in lớn.
• Yêu cầu điều chỉnh nhiệt độ phù hợp: Nhiệt độ khuôn in cần thay đổi tùy theo chất liệu in, điều này đòi hỏi kỹ thuật viên phải có kinh nghiệm và trang thiết bị phù hợp.

Quy trình đơn giản thực hiện ép kim

• Chuẩn bị khuôn dập: Khuôn kim loại được khắc tạo ra thiết kế nổi, đóng vai trò là khuôn dập. Khuôn dập này sẽ được gắn vào mặt trên của máy ép.
• Chuẩn bị vật liệu và lá kim loại: Vật liệu cần in (ví dụ: giấy, nhựa hoặc da) được đặt trên bàn dưới của máy ép với mặt cần in hướng lên trên. Lớp lá kim loại được đặt lên trên vật liệu, với mặt tráng kim loại hướng về phía vật liệu và mặt không tráng tiếp xúc với khuôn.
• Nung nóng khuôn: Khuôn được nung đến nhiệt độ cao, khoảng 110 độ C, hoặc điều chỉnh phù hợp với loại vật liệu được sử dụng.
• Nén ép khuôn: Máy ép được đóng lại, sử dụng áp lực để ép khuôn lên lá kim loại và vật liệu. Nhiệt và áp lực cùng lúc chuyển lớp kim loại từ lá kim loại sang vật liệu theo hình dạng thiết kế trên khuôn.
• Loại bỏ phần lá kim loại không cần thiết: Sau khi hoàn thành quá trình ép, máy ép được mở ra. Lá kim loại thừa được bóc ra và loại bỏ.
• Hoàn thiện sản phẩm: Phần vật liệu được ép kim hoàn chỉnh được lấy ra từ máy ép, để nguội và kiểm tra độ chính xác, chất lượng.

Ứng dụng của ép kim trong in bao bì

Ép kim là kỹ thuật in ấn hiện đại tạo ra lớp hoàn thiện kim loại sang trọng, giúp bao bì sản phẩm trông nổi bật và chuyên nghiệp hơn. Trong lĩnh vực bao bì, kỹ thuật này được sử dụng để tăng giá trị thẩm mỹ và khẳng định thương hiệu.

Ép kim thường được dùng để in logo hoặc nhấn mạnh các mốc lịch sử quan trọng của doanh nghiệp, như kỷ niệm 10 năm (bạc) hoặc 20 năm (vàng). Điều này không chỉ tạo sự chú ý mà còn thể hiện uy tín và đẳng cấp của thương hiệu. Bên cạnh đó, kỹ thuật này còn mang lại hiệu ứng trang trí độc đáo, từ các họa tiết hình học, hoa văn đến nền thiết kế, giúp bao bì trở nên tinh tế hơn.